Zbigniew Orywał

---

Życiorys

Był to pierwszy Polak, który odniósł znaczące sukcesy na amerykańskiej scenie lekkoatletycznej. W latach 1958 i 1959 dwukrotnie zdobył tytuł międzynarodowego mistrza USA w biegu na dystansie 1000 jardów, osiągając czas 2:14,1 oraz 2:12,6. Oprócz tego, triumfował w prestiżowych zawodach Millrose Games w 1959 na dystansie 880 jardów, gdzie uzyskał doskonały wynik 1:52,2, a także w mitingu NYAC na 1000 jardów z czasem 2:09,8. Chociaż w tych zawodach rywalizował z czołowymi europejskimi mistrzami oraz medalistami olimpijskimi, to on sam świetnie wypadł w starciach z czołówką światową średniodystansowców.

Warto wspomnieć, że w 1959 roku podczas meczu z Wielką Brytanią w Londynie przebiegł milę w czasie poniżej 4 minut, uzyskując wynik 3:59,7 i zajmując 1. miejsce. Ten wyczyn spowodował, że został zaproszony do elitarnego Klubu Bannistera, którego członkami są wyłącznie biegacze, którzy osiągnęli ten niezwykły czas.

Urodził się w Kępnie, jednak wkrótce po jego narodzinach, rodzina przeniosła się do Wągrowca. Tam ukończył Liceum Ogólnokształcące, a w 1953 roku uzyskał tytuł magistra WF na Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

Jego przygoda z lekkoatletyką rozpoczęła się w 1947 roku, kiedy to zadebiutował w mistrzostwach swojej szkoły. W kolejnych latach odnosił liczne sukcesy w wyścigach krajowych oraz ulicznych. W latach 1954-1955 czterokrotnie był powoływany do kadry narodowej, jednak jego udział w tych zawodach był niemożliwy.

W 1956 roku zdobył swój pierwszy tytuł mistrza Polski w biegu na 800 m. Z kolei w 1957 roku, oficjalnie zadebiutował w polskiej kadrze podczas trójmeczu Polska – Belgia – NRD w Krakowie. Już w 1958 roku triumfował jako halowy mistrz USA w biegu na 1000 jardów, a później podczas meczu lekkoatletycznego Polska – USA w Warszawie pokonał amerykańskich rywali, wielokrotnie udowadniając swoją dominację.

W styczniu 1959 roku po raz kolejny zdobył tytuł mistrza Stanów Zjednoczonych i odniósł zwycięstwo w biegu na 1 milę podczas renomowanego mityngu „Weltklasse” w Zurichu. W tym samej roku ustanowił trzy rekordy Polski, pokonując 1000 m w czasie 2:18,8, 1500 m z wynikiem 3:42,0 oraz milę w 3:59,4 min.

Na XVII Igrzyskach Olimpijskich, odbywających się w Rzymie w 1960 roku, uczestniczył w obu biegach eliminacyjnych na 800 m i 1500 m, czego rezultaty zapisały go w olimpijskich statystykach. Rozpoczął także karierę trenerską, prowadząc lekkoatletów w „Warcie” i „Olimpii” Poznań. W tym okresie współpracował z kadrą narodową, co zaowocowało sukcesami jego podopiecznego Bronisława Malinowskiego, który zdobył srebrny i złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 oraz Moskwie w 1980 roku.

Między 1982 a 2000 rokiem pełnił funkcję trenera kadry narodowej lekkiej atletyki w Irlandii, gdzie jego największe osiągnięcia zbiegły się z ostatnim rokiem jego pracy, związanym z igrzyskami olimpijskimi w Sydney, gdzie jego podopieczna Sonia O’Sullivan wywalczyła srebrny medal na dystansie 5000 m.

Obecnie mieszka w Poznaniu, a jego cenne pamiątki, w tym dyplomy i medale, przekazał do muzeum regionalnego w Wągrowcu.

Kariera sportowa

Zbigniew Orywał był znanym biegaczem, specjalizującym się w średnich dystansach. W jego bogatej karierze sportowej znajdują się biegi na 800 m, 1000 m, 1500 m, 1 milę oraz na 400 m przez płotki.

W swojej karierze reprezentował poznańskie kluby: Warta, w latach 1948-1961 oraz Olimpia, w latach 1962-1965. Orywał był uczestnikiem Igrzysk Olimpijskich w Rzymie w 1960 roku, gdzie brał udział w biegach na 800 m i 1500 m, jednak odpadł w przedbiegach.

Warto również wspomnieć o jego udziale w mistrzostwach Europy, które miały miejsce w Sztokholmie w 1958 roku. W biegu na 1500 m zajął 7. miejsce z czasem 3:43,2. W okresie swojej kariery był także 22-krotnym reprezentantem Polski w meczach międzypaństwowych, od 1954 do 1961 roku.

W tych zawodach osiągnął 30 startów, z czego 9 zakończył zwycięstwem, biegając na dystansach 800 m, 1500 m, 1 milę, 400 m przez płotki oraz w sztafecie 4 × 400 m.

Zbigniew Orywał zdobył również 8 tytułów mistrza Polski. Na liście jego osiągnięć wyróżniają się:

• mistrzostwo w biegu na 800 m w 1956 roku,
• czterokrotny mistrz w biegu na 1500 m w latach 1957, 1958, 1960 i 1961,
• trzykrotny mistrz Polski na 1000 m w roku 1949.

Sukcesy

W historii biegów Zbigniew Orywał zyskał uznanie dzięki imponującym osiągnięciom, które świadczą o jego niezrównanych umiejętnościach sportowych. Oto niektóre z jego kluczowych sukcesów:

• bieg na 1000 m z czasem 2:18,8 w 1958 roku w Turku, Finlandia, co było wynikiem lepszym od wcześniejszego rekordu świata wynoszącego 2:19,0, chociaż zajął drugie miejsce po Danie Waernie ze Szwecji, który uzyskał czas 2:18,5,
• w 1958 roku Orywał zrealizował zwycięstwo w biegu na 1500 m w starciu międzypaństwowym Polska – Stany Zjednoczone z czasem 3:42,7,
• w 1959 roku zwyciężył w biegu na 800 m podczas meczu z Związkiem Radzieckim, osiągając czas 1:50,2,
• w 1958 roku zdobył również sukcesy w biegach na 800 m i 1500 m podczas rywalizacji z Wielką Brytanią,
• bezkonkurencyjny na memoriale J. Kusocińskiego w Warszawie, wygrywał w biegu na 1500 m dwukrotnie,
• zdobywał pierwsze miejsca w memoriałach Rošickiego w Pradze w biegu na 800 m oraz brał udział w wielu innych biegach w Berlinie, Hamburgu, Helsinkach, Turku, Hanowerze czy Sztokholmie.

Rekordy życiowe

Zbigniew Orywał odniósł wiele sukcesów w swojej karierze sportowej, a jego wyniki biegowe są godne uwagi. Jego życiowe rekordy biegowe to:

• bieg na 400 metrów – 49,0 sekund,
• bieg na 800 metrów – 1:48,1 minut,
• bieg na 1500 metrów – 3:42,0 minut,
• bieg na milę – 3:59,7 minut.

Dodatkowo, sportowiec brał udział w dziesięcioboju, gdzie w Mistrzostwach Polski w latach 1954 i 1955 zdobył dwukrotnie trzecie miejsce oraz tytuł Mistrza CRZZ w dziesięcioboju lekkoatletycznym oraz pięcioboju.

Odznaczenia

Zbigniew Orywał to postać, która zasłużyła się w dziedzinie sportu, czego dowodem są liczne odznaczenia przyznane mu za jego osiągnięcia. W 1957 roku otrzymał odznakę „Mistrz Sportu”, co stanowiło pierwszy krok w uznaniu jego talentu i zaangażowania.

Trzy lata później, w 1960 roku, uhonorowano go odznaką „Zasłużony Mistrz Sportu”, co jednocześnie podkreślało jego znaczący wkład w rozwój sportu w Polsce. W swoim dorobku posiada również medale za wybitne osiągnięcia sportowe, zarówno w srebrnej, jak i złotej wersji, co jeszcze bardziej umacnia jego pozycję w sportowej historii kraju.

Również w 1960 roku, miasto Poznań przyznało mu odznakę honorową, co świadczy o jego wpływie na społeczność lokalną oraz na promowanie sportowych wartości.

• odznaka „Mistrz Sportu” (1957 r.),
• odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu” (1960 r.),
• medal za wybitne osiągnięcia sportowe (srebrny i złoty),
• odznaka honorowa Miasta Poznania (1960 r.).

Kariera trenerska

Zbigniew Orywał ma za sobą ubogą, ale niezwykle interesującą karierę trenerską, która rozciąga się przez wiele lat, w różnych rolach i organizacjach w Polsce.

• W latach 1953-1955 pełnił funkcję koordynatora lekkiej atletyki w Z.S „Zryw” w Zielonej Górze,
• jednocześnie piastując stanowisko głównego trenera w sekcji lekkiej atletyki klubu K.S „Stal” w Zielonej Górze,
• W 1955 roku zajął się koordynacją lekkiej atletyki w Z.S „Zryw” w Poznaniu,
• czy też pracując jako trener w KS Warta Poznań w latach 1955-1961,
• W roku 1962 objął koordynację sekcji lekkiej atletyki w GKS „Olimpia” w Poznaniu,
• a od 1962 do 1966 był trenerem kadry biegów średnich mężczyzn (800m i 1500m) w Polskim Związku Lekkiej Atletyki,
• Następnie w latach 1967-1982 pracował jako trener koordynator w konkurencjach wytrzymałościowych zarówno kobiet, jak i mężczyzn w Polskim Związku Lekkiej Atletyki.
• W tej roli zajmował się biegiem średnim mężczyzn, a także okresowo, biegami w chodzie sportowym i maratonie.

Jego doświadczenie i zaangażowanie w rozwój polskiej lekkiej atletyki były nieocenione, co czyni jego wkład w tę dziedzinę wyjątkowym.

---

Oceń: Zbigniew Orywał

---